Edimus, ut vivamus, non vivimus ut edamus. Słowa Sokratesa, zacytowane przez Plutarcha w "Molariach", przypominają o cielesnym wymiarze istoty ludzkiej, która zdolna jest do realizowania potrzeb wyższego rzędu, związanych przede wszystkim z zawiązywaniem relacji międzyludzkich, dopiero po zaspokojeniu potrzeb fizjologicznych. W takim znaczeniu, jedzenie, będąc środkiem niezbędnym do podtrzymania ludzkość przy życiu, staje się środkiem do budowania więzi i- co za tym idzie- do zespolenia społeczności.
Człowiek od niepamiętnych czasów tworzył wspólnoty, wśród których, dzięki połączeniu swoich członków celem zdobywania jedzenia, doszło do wyodrębnienia określonych ról i zawiązania pewnych relacje oraz hierarchię. Wspólne spożywanie posiłków wymagało bliskiego kontaktu pomiędzy członkami wspólnoty, co prowadziło do wszczęcia rozmów, dzielenia się poglądami, również do stworzenia kultury kuchennej, Powodowała ona stworzenie pewnej tożsamości ludzkiej i odrębności od innych grup- wspólnot, które danych tradycji nie kultywowały.
Kuchnia stanowi drugą obok mowy prawdziwie powszechną formę działalności ludzkiej; podobnie bowiem, jak nie ma społeczeństwa bez mowy, nie ma również takiego, które w ten czy inny sposób nie warzyłoby przynajmniej niektórych pokarmów1.
Praktycznie rzecz biorąc ludzie spożywali jedzenie zawsze w towarzystwie innych, prawie nigdy samotnie. Wspólny stół był zawsze bowiem symbolem podstawowej okazji i warunku współżycia z innymi. 325
- [Staropolskie:] bies siada- zasiadanie, zgromadzanie; besěda, ‘rozmowa, mowa’, besědowati, ‘rozmawiać, prawić’. Rus. biesiedka, ‘altanka’, tak od mówienia przezwana ( Aleksander Brückner, "Słownik etymologiczny języka polskiego", 1927).
Pod pojęciem biesiadności rozumie się jeden z ważnych rytuałów codziennych, budujący relacje między jednostkami a grupami
Biesiadowanie było bowiem od dawna jednym z rytuałów, czyli specyficzną funkcją komunikacyjną, interakcyjną dotyczącą pewnych aspektów życia codziennego, sposobem postępowania jednostki w sytuacjach codziennych wywołanym przymusem powtarzania czynności. W przypadku biesiadowania rytuał pełnił bardzo ważną funkcję komunikacyjną i regulacyjną realizowaną poprzez poświadczenie i wzmocnienie więzi społecznej. Dzięki spotkaniom i zgromadzeniom przy stole jednostki potwierdzały wspólne wartości, dokonywały swoistej "odnowy moralnej" (326)
Jedzenie więc miało zawsze (i ma do dzisiaj) niezwykłą rolę nie tylko w utrwalonej w ludzkiej naturze potrzebie zaspokajania głodu, ale również, a może przede wszystkim, w tworzeniu pierwszych wspólnot, w formowaniu tradycji i przez to kształtowaniu tożsamości ludzkiej. Na podstawie przykładów z literatury polskiej chciałabym wskazać, jak kulinaria opisywane są w polskich dziełach literackich oraz przedstawić wpływ kulinariów na tradycję polską oraz kształtujące się relacje społeczne.
W konsekwencji zaspokojenia potrzeb fizjologicznych człowieka, w tym obszar związany z przyjmowaniem pokarmu, otwiera się możliwość rozwoju, kształtowanie własnej osobowości, w tym cnót społecznych, m.in. gościnności.2 Czynność mająca w założeniu zaspokajać głód ewaluowała w środek utrzymujący przy życiu również całą wspólnotę ludzi. To prymitywne dążenie istoty ludzkiej do podtrzymania trwania życia stworzyło materiał pod budowę nowej gałęzi kultury- tzw. kultury jedzenia, nazywanej również kulturą kuchenną. Składają się na nią takie elementy, jak tradycje przyrządzania pokarmu, zastosowanie odpowiednich czynności towarzyszących jedzeniu, zwyczajowe potrawy, przyprawy, sposób przyrządzania, zachowania się podczas posiłków (ZWO 8).
W literaturze polskiej istnieje silne zapotrzebowanie na przypomnienie, co znaczyło w socjologii pojęcie wspólnoty. Zjawisko wspólnoty zmienia swoje przejawy wraz ze społeczeństwem (koniec 7s.) Równocześnie jej status pozostaje niewzruszony. Nawoływanie do wspólnoty może wydawać się sentymentalizmem. Jednak wspólnota jest "tym, co kształtuje jednostkę i jej uczucia społeczne będące podstawą istnienia społeczeństwa" i to właśnie w procesie interakcji z innymi wyłania się jednostka. (niedaleko droga do Pana Tadka!) Duży wpływ na kształtowanie wspólnot ma poczucie odrębności. Kuchnia, różniąca się w państwach, była matrycą do kształtowania się odrębności i tożsamości grupowej.